U dosadašnja tri procesa imenovanja članova Savjeta RTCG, u skladu sa Zakonom o nacionalnom javnom emiteru RTCG samo je prvi postupak (sproveden 2009. godine) bio zakonit. Postupak imenovanja iz 2014. godine, kao i postupak opisan u ovoj Analizi, bili su nezakoniti
Autor: Media centar
U decembru 2017. godine razriješena su funkcija dva člana Savjeta RTCG (Nikola Vukčević i Goran Đurović). Razriješenje je sprovodeno suprotno članu 41 Zakona o nacionalnom javnom emiteru Radio i Televizija Crne Gore (“Službeni list Crne Gore”, br. 079/08 od 23.12.2008, 045/12 od 17.08.2012, 043/16 od 20.07.2016, 054/16 od 15.08.2016) koji propisuje:
“Članu Savjeta mandat može prestati samo u postupku predviđenom ovim zakonom iz sljedećih razloga:
1) istekom vremena na koje je imenovan;
2) razrješenjem iz razloga predviđenih ovim zakonom;
3) podnošenjem pisane ostavke Skupštini, o čemu obavezno obavještava Savjet i ovlašćenog predlagača u roku od osam dana;
4) smrću.”
Članove Savjeta RTCG razriješila je Skupština Crne Gore na osnovu postupka kojeg je sproveo Administrativni odbor koristeći norme Zakona o sprječavanuje korupcije za stvaranje navodnog zakonskog osnova za razrješenje. Podršku Administrativnom odboru u nezakonitoj radnji dala je i Agencija za sprečavanje korupcije, utvrđujući da je jedan član Savjeta RTCG (Nikola Vukčević) “mogao biti u sukobu interesa”. Mogućnost sukoba interesa bila je dovoljan (nezakonit) osnov za Administrtaivni odbor da, ne čekajući odluku suda, Skupštini predloži razrješenje člana Savjeta RTCG.
Nakon nezakonitih razrješenja i ostavke jednog člana Savjeta RTCG (Ivana Mitrovića) započet je postupak imenovanja novih članova Savjeta RTCG.
Postupak imenovanja članova Savjeta RTCG uređen je Zakonom o nacionalnom javnom emiteru Radio i Televizija Crne Gore. U skladu sa Zakonom, postupak imenovanja članova Savjeta RTCG sprovodi Administrativni odbor Skupštine Crne Gore. Savjet RTCG ima 9 članova koje predlažu organizacije civilnog društva.
1. Administrativni odbor Skupštine Crne Gore je uputo 23. oktobra 2017. godine javni poziv Uniji poslodavaca Crne Gore i Privrednoj komori Crne Gore, ovlašćenim predlagačima za imenovanje jednog člana Savjeta RTCG, da dostave svoj predog (umjesto Ivana Mitrovića koji je podnio ostavku).
Unija poslodavaca Crne Gore je predložila Sloba Pajovića za člana Savjeta RTCG. Dokumentacija za kandidata je predata 6. decembra 2017. godine kada je isticao rok za predaju dokumentacije.
Dokumentacija je sadržala: predlog za imenovanje za člana Savjeta RTCG, potvrdu o prebivalištu kandidata; dokaz o stručnoj spremi predloženog kandidata; izjavu predloženog kandidata Sloba Pajovića, o prihvatanju kandidature i da ne postoji smetnja iz člana 26 Zakona za njegovo imenovanje za člana Savjeta.
Kandidat Slobo Pajović je 5. decembra 2017. godine podnio ostavku na mjesto odbornika DPS-a u Skupštini opštine Bar. Njegova ostavka je konstatovana na 21. sjednici Skupštine opštine Bar održanoj 22. decembra 2017. godine.
Admnistrativni odbor Skupštine Crne Gore je uputio 11. decembra 2017 godine dopis Agenciji za sprečavanje korupcije (ASK) sa pitanjem da li kandidat Slobo Pajović može da bude imenovan za člana Savjeta RTCG s obzirom na to da obavlja funkciju izvršnog direktora Crnogorske plovidbe
ASK je odgovorila 12. decembra 2017. godine na zahtijev Administrativnog odbora (Aneks 1) i saopštila da je utvrdila da Slobo Pajović obavlja funkciju izvršnog direktora privrednog društva Crnogorske plovidbe AD Kotor i po tom osnovu ima status javnog funkcionera, te da na osnovu mišljenja ASK broj 01- 2616 od 22. jula 2016. godine nije dozvoljeno istovremeno obavljanje dvije javne funkcije. ASK je u svom odgovoru jasno dala mišljenje da postoji ograničenje da se Slobo Pajović imenuje za člana Savjeta RTCG.
AD Kotor.
Administrativni odbor je utvrdio 20. decembra 2017. godine Listu blagovremenih i potpunih predloga kandidata za člana savjeta RTCG, a 26. decembra 2017. i Predlog za imenovanje jednog člana Savjeta RTCG po ovlašćenom predlagaču.
I pored činjenice da u trenutku predaje dokumentacije ostavka odbornika Sloba Pajovića nije verifikovana u Skupštini opštine Bar, kao i činjenice da je ASK dala mišljenje da Slobo Pajović ne može biti imenovan za člana Savjeta RTCG, Administratvni odbor je, protivno zakonu, predložio Sloba Pajovića za člana Savjeta RTCG, što je Skupština Crne Gore potvrdila na sjednici održanoj 26. decembra 2017.godine.
Administrativni odbor nije mogao ignorisati činjenicu da u trenutku predaje dokumentacije kandidat Slobo Pajović nije ispunjavao zakonom utvrđene uslove za imenovanje za člana Savjeta RTCG.
Administrativni odbor nije mogao donositi odluku na osnovu okolnosti i činjenica nastalih nakon 6. decembra 2017. godine, kada je istekao rok za predaju dokumentacije zainteresovanih kandidata, niti dozvoliti kandidatu da nakon isteka roka za dostavljanje dokumentacije otklanja nedostatke i ograničenja u odnosu na imenovanje na funkciju člana Savjeta. Ovo tim prije jer se po tumačenju samog Administrativnog odbora, ali i Upravnog suda, postupak imenovanja članova Savjeta RTCG u Skupštini Crne Gore ne smatra upravnim postupkom pa bi davanje mogućnosti Slobu Pajoviću da otklanja nedostatke u njegovoj kandidaturi nakon roka predviđenog za podnošenje kandidature bilo kršenje zakonske procedure i diskriminacija u odnosu na druge kandidate za funkciju člana Savjeta RTCG, kojima nije dozvoljeno da isprave nedostatke u dokumentaciji.
Odgovornost za nezakonito imenovanje snosi i sam Slobo Pajović koji je 6. decembra 2017. godine u sklopu svoje dokumentacije predao i netačan iskaz da ne postoji smetnja iz člana 26 Zakona za njegovo imenovanje za člana Savjeta RTCG, jer kao izvršni direktor Crnogosrske plovidbe AD Kotor nije mogao biti izabran za člana Savjeta RTCG (na što je kasnije ukazala i ASK).
2. Administrativni odbor je uputio 24. novembra 2017. godine poziv univerzitetima u Crnoj Gori da imenuju jednog člana Savjeta RTCG (umjesto razriješenog člana Nikole Vukčevića)
Univerzitet Donja Gorica je dostavio dokumentaciju za kandidata Ivana Jovetića. (Podsjećamo na to da je Ivan Jovetić 27. decembra 2011. godine imenovan za člana Komisije DPS-a za međunarodnu saradnju, evropske i evroatlantske integracije http://www.vijesti.me/vijesti/dzudista-srdjan-mrvaljevic-u-komisiji-za-sport-dps-a-53660. Nema podataka na web sajtu DPS-a da li je i dalje na toj funkciji). Ivan Jovetić je predavač na univerzitetu čiji je suvlasnik predsjednik DPS-a Milo Đukanović. Administrativni odbor nije cijenio da li se član 26 Zakona o nacionalnom javnom emiteru RTCG, kojim se propisuje sukob interesa, odnosi na Ivana Jovetića. Ovaj član Zakona zabranjuje da za člana Savjeta RTCG mogu biti imenovani “funkcioneri političkih stranaka (predsjednici stranaka, članovi predsjedništva, njihovi zamjenici, članovi izvršnih i glavnih odbora, kao i drugi stranački funkcioneri)”. Ostalo je nejasno da li je član Komisije DPS-a stranački funkcioner koji po sili zakona ne može biti imenovan za člana Savjeta RTCG.
3. Administrativni odbor je objavio 29. decembra 2017. godine javni poziv za imenovanje člana Savjeta RTCG nevladinim organizacijama iz oblasti zaštite ljudskih prava i sloboda, koje se bave ostvarivanjem i zaštitom: nacionalne, rodne i ukupne ravnopravnosti; prava na zdravu životnu sredinu; prava potrošača; prava lica sa invaliditetom ili prava na obrazovanje i socijalnu zaštitu.
Član 30 stav 2 Zakona o nacionalnom javnom emiteru RTCG propisuje da nevladina organizacija može biti predlagač kandidata za člana Savjeta RTCG pod uslovom:
1) da je kod nadležnog organa državne uprave registrovana najkasnije tri godine prije objavljivanja javnog poziva za podnošenje predloga za imenovanje Savjeta;
2) da u osnivačkom aktu i statutu ima kao osnovne ciljeve i zadatke djelovanja pitanja iz oblasti koje su predviđene članom 28 stav 1 tač. 3, 5 ili 6 ovog zakona i da se u prethodne tri godine kontinuirano bavi ovim pitanjima.
Preciznije, u ovom postupku imenovanja mogle su učestvovati i biti prihvaćena dokumentacija NVO koje su registrovane najmnanje tri godine prije 29. decembra 2017. godine, koje u svom osnivačkom aktu i statutu imaju kao osnovne ciljeve i zadatke djelovanja pitanja iz oblasti ljudskih prava, koje se bave ostvarivanjem i zaštitom: nacionalne, rodne i ukupne ravnopravnosti; prava na zdravu životnu sredinu; prava potrošača; prava lica sa invaliditetom ili prava na obrazovanje i socijalnu zaštitu, kao i da se u prethodne tri godine kontinuirano bave ovim pitanjima.
U skladu sa članom 29 Zakona, nevladine organizacije kao predlagači dužne su da dostave : 1) dokaz o upisu u registar nevladinih organizacija kod nadležnog organa državne uprave; 2) osnivački akt i statut, u tekstu koji se nalazi kod nadležnog organa državne uprave; 3) izvještaje o radu i finansijske izvještaje za prethodne tri godine.
U maju 2018. godine Media centar je, na osnovu zahtjeva za slobodan pristup informacijama, izvršio uvid u dokumentaciju u posjedu Skupštine Crne Gore koja se odnosi na kandidaturu Gorana Sekulovića, imenovanog za člana Savjeta RTCG u aprilu 2018. godine. Uvidom u dokumentaciju, ustanovili smo da najveći broj NVO koje su predložile Gorana Sekulovića za člana Savjeta RTCG nije ispunjavao propisane uslove.
Poslanici DPS-a u Administrativnom odboru koji su vršili kontrolu dokumentacije kandidata nijesu poštovali jasne zakonske norme i validnom su smatrali dokumentaciju 135 nevladinih organizacija. Takođe, na osnovu uvida u dokumentaciju konstatovali smo da je ukupno 178 NVO dostavilo podršku za kandidaturu Gorana Sekulovića pa ostaje nejasno kako je Administrativni odbor u Predlogu za imenovanje “našao” 181 NVO koje su ga podržale.
Na osnovu uvida u dokumentaciju, ustanovili smo da su svega 68 NVO (od ukupno 178) koje su predložile Gorana Sekulovića za člana Savjeta RTCG ispunile sve zakonom utvrđene kriterijume.
Administrativni odbor je morao, na osnovu člana 37 Zakona, da eliminiše podršku 110 NVO za Gorana Sekulovića, ali oni to nijesu uradili, očigledno vođeni svojim partijskim interesima.
Važno je napomenuti da su u prikupljanje podrške NVO u procesu imenovanja kandidata Gorana Sekulovića za novog člana Savjeta RTCG bili uključeni poslanici DPS-a i cijela partijska infrastruktura, vršeći nezapamćen pritisak na NVO.
Nevladine organizacje koje su učestvovale u ovom procesu imenovanja dominantno su aktivne u oblasti razvoja kulture i kao takve nijesu mogle učestvovati u procesu imenovanja predstavnika NVO iz oblasti zaštite ljudskih prava. Ovo tim prije jer Zakon jasno zabranjuje tu mogućnost i zbog činjenice da NVO iz oblasti kulture imaju mogućnost da predlože svog kandidata za člana Savjeta RTCG upravo iz te oblasti rada NVO.
Media centar smatra da su NVO koje su dale poršku Goranu Sekuloviću zloupotrijebljene u ovom postupku jer im nije predočeno da ne ispunjavaju uslove propisane zakonom.
Ova Analiza nema za cilj da minimizira rad bilo koje NVO i isključivo je usmjerena na otkrivanje nepravilnosti u radu Administrativnog odbora u postupku imenovanja članova Savjeta RTCG. Media centar osjeća odgovornost da kolegama iz NVO ukaže na mogućnost da se neko poigra njihovim renomeom i statusom.
Analiza je još samo jedan u nizu dokaza da je Administrativni odbor radio i u ovom postupku nezakonito, obmanuo javnost iznoseći netačne podatke i da je proces imenovanja članova Savjeta RTCG bio vođen od najjače političke partije (DPS) sa ciljem preuzimanja pune kontrole nad nacionalnim javnim medijskim servisom.
Analiza dokazuje da su Administrativni odbor i poslanici povratnici u kršenju zakona. U postupku imenovanja članova Savjeta RTCG i Savjeta Agencije za elektronske medije (AEM) 2014. godine došlo je do kršenja zakona. U tadašnjem postupku provjere validnosti dokumentacije kandiata, poslanice Marta Šćepanovic (DPS) i Azra Jasavić (Pozitivna Crna Gora) su, suprotno zakonu, preinačile volju NVO i eliminisale nepodobnu kandidatkinju za članicu Savjeta RTCG. Poslanice su u postupak ocjene validnosti dokumentacije uvele nepostojeći kriterijum i tako umanjle podršku kandidatima NVO koji nisu pod uticajem partija.
U dosadašnja tri procesa imenovanja članova Savjeta RTCG, u skladu sa Zakonom o nacionalnom javnom emiteru RTCG samo je prvi postupak (sproveden 2009. godine) bio zakonit. Postupak imenovanja iz 2014. godine, kao i postupak opisan u ovoj Analizi, bili su nezakoniti.
Proces “otimanja” javnog servisa od građana i građanki Crne Gore, kojima po zakonu i pripada, započet nezakonitim smjenama u Savjetu RTCG, nastavljen je imenovanjem Sloba Pajovića, (doskorašnjeg odbornika DPS-a u Skupštini opštine Bar) i Ivana Jovetića (člana Komisije DPS-a za međunarodnu saradnju, evropske i evroatlantske integracije) za članove Savjeta RTCG.
Goran Sekulović, poznat kao autor publikacija o liku i djelu predsjednka DPS-a (Milo Đukanović) je osigurao i konačnu kontrolu rada Savjeta RTCG a samim tim i nacionalnog javnog medijskog servisa.
Posljedice preuzimanja kontrole DPS-a nad Savjetom RTCG su razrješenje generalne direktorice Andrijane Kadije, zatim direktora Televizije Crne Gore Vladana Mićunovića, urednika Prvog i Drugog programa TVCG, urednika informativnog programa, urednika DESK-a i drugih.
Analiza je doprinos tezi Media centra da Skupština Crne Gore treba da bude isključena iz procesa imenovanja članova Savjeta RTCG. Takođe, Analiza je osnov i za predlog Media centra da funkcioneri političkih partija moraju proći period “hlađenja” (period neobavljanja partijskih funkcija) prije nego što dobiju mogućnost da postanu članovi Savjeta RTCG. Media centar je dostavio Ministarstvu kulture predlog amandmana na Zakon o nacionalnom javnom emiteru RTCG koji sadrži smjernice kako se proces imenovanja članova Savjeta RTCG može učiniti slobodnijim od uticaja političkih partija.
Naravno, preduslov za bilo kakve kvalitativne promjene podrazumijeva postojanje volje da se primijene zakoni, kao i profesionalan i samostalan rad institucija. U ovom trenutku nije ispunjen nijedan preduslov koji može dati nadu da će bilo koje zakonsko rješenje dovesti do istinskog jačanja samostalnosti RTCG.
Pokazatelj volje da se poprave počinjene greške mogla bi da bude inicijativa samog Savjeta RTCG da se, u skladu sa članom 42 Zakona, pokrene postupak razrješenja Sloba Pajovića i Ivana Jovetića jer su prilikom imenovanja dali o sebi netačne podatke tj. propustili su da iznesu podatke i okolnosti koji su bitni za imenovanje.
